MobiCredit

MobiCredit Kompaniyasiga Umumiy Sharh va O'zbekistondagi Faoliyati

MobiCredit (taxminan "MobiCredit MChJ" nomi ostida) O'zbekistonning raqamli moliyaviy xizmatlar bozoriga kirib kelgan nisbatan yosh va jadal rivojlanayotgan mikroqarz tashkilotidir. Kompaniya taxminan 2023-yilda mahalliy fintech tadbirkorlar tomonidan tashkil etilgan bo'lib, O'zbekiston Adliya vazirligida ro'yxatdan o'tgan. Garchi ro'yxatga olish raqami kabi ayrim ma'lumotlar ommaga ochiq bo'lmasa-da, uning faoliyati raqamli kreditlash tamoyillariga asoslangan.

Kompaniyaning asosiy biznes modeli – bu mijozlarga mobil ilova va veb-sayt orqali iste'mol va kichik biznes qarzlarini taqdim etish. MobiCredit o'zining asosiy bozorini quyidagi guruhlar orqali belgilaydi:

• Shaharda yashovchi, doimiy ish haqi oluvchi xodimlar: Oylik daromadi 3 million so'mdan 20 million so'mgacha bo'lgan shaxslar.
• Mikro-tadbirkorlar: Garovsiz mablag'ga muhtoj yoki an'anaviy banklar bilan rasmiy munosabatlarga ega bo'lmagan kichik biznes egalari.

MobiCredit ning asosiy maqsadi – bu O'zbekistonda moliyaviy xizmatlardan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish, ayniqsa bank xizmatlariga to'liq kira olmaydigan aholi qatlami uchun tezkor va qulay yechimlarni taqdim etish. Kompaniyaning rahbariyatida Bosh direktor Islom Rahmonov, Moliya direktori Dilnoza Karimova va Texnik direktor Javlon Ergashev kabi shaxslar (ma'lumotlar tasdiqlanmagan) borligi aytiladi, bu esa mahalliy mutaxassislarning kuchli jamoasi mavjudligini ko'rsatadi.

MobiCredit Taklif Etayotgan Qarz Mahsulotlari va Xizmatlari

MobiCredit o'z mijozlariga ikkita asosiy qarz mahsulotini taklif etadi: shaxsiy mikroqarzlar va biznes mikroqarzlar. Ushbu mahsulotlar turli ehtiyojlarga mos ravishda ishlab chiqilgan bo'lib, har birining o'z shartlari va foiz stavkalari mavjud.

Shaxsiy Mikroqarz

• Miqdori: 1 million so'mdan 30 million so'mgacha (taxminan 80-2 400 AQSh dollari).
• Muddati: 3 oydan 12 oygacha.
• Foiz stavkasi: Yillik 28-32%. Yillik foiz stavkasi (APR) 29-34% ni tashkil etadi.

Ushbu qarz mahsuloti kutilmagan xarajatlarni qoplash, kichik xaridlarni amalga oshirish yoki kundalik ehtiyojlarni qondirish uchun mo'ljallangan.

Biznes Mikroqarz

• Miqdori: 5 million so'mdan 50 million so'mgacha (taxminan 400-4 000 AQSh dollari).
• Muddati: 6 oydan 24 oygacha.
• Foiz stavkasi: Yillik 26-30%. Yillik foiz stavkasi (APR) 27-31% ni tashkil etadi.

Biznes mikroqarzlar kichik tadbirkorlarga aylanma mablag'ni oshirish, uskunalar sotib olish yoki faoliyatini kengaytirish uchun moliyaviy yordam ko'rsatishga qaratilgan.

Qarz bilan bog'liq to'lovlar va xarajatlar

MobiCredit o'z xizmatlari uchun bir nechta to'lovlarni belgilagan:

• Qarzni rasmiylashtirish to'lovi (Origination Fee): Qarz summasining 1% i.
• Qarzni qayta ishlash to'lovi (Processing Fee): Qat'iy 50 000 so'm.
• Kechiktirilgan to'lov uchun jarima: Muddatidan o'tgan qoldiq summaga har bir kechiktirilgan kun uchun 0.1% miqdorida.

Qarzlar odatda garovsiz beriladi, ammo 20 million so'mdan ortiq summalarda kredit-defolt sug'urtasi talab qilinishi mumkin. 10 million so'mgacha bo'lgan qarzlar uchun kafillik shart emas, bu esa ko'pchilik mijozlar uchun jarayonni yanada soddalashtiradi.

Qarzga Ariza Berish Jarayoni va Talablar

MobiCredit da qarz olish jarayoni to'liq raqamlashtirilgan bo'lib, mijozlar uchun maksimal qulaylikni ta'minlaydi. Ariza berishdan to pulni olishgacha bo'lgan bosqichlar tez va shaffof tarzda amalga oshiriladi.

Ariza qabul qilish kanallari

Mijozlar qarz olish uchun quyidagi kanallar orqali murojaat qilishlari mumkin:

• Mobil ilova: iOS va Android platformalari uchun mavjud.
• Veb-portal: www.mobicredit.uz manzili orqali.
• Hamkor savdo nuqtalari: Ba'zi shaharlarda joylashgan hamkor do'konlar orqali ham ariza berish imkoniyati mavjud.

Shaxsni tasdiqlash (KYC) va ro'yxatdan o'tish

MobiCredit O'zbekiston qonunchiligiga muvofiq, mijozlarning shaxsini tasdiqlash jarayoniga jiddiy yondashadi:

• Raqamli identifikatsiya: JShShIR (Jismoniy shaxsning shaxsiy identifikatsiya raqami) orqali amalga oshiriladi.
• Biometrik tekshiruv: Shaxsni tasdiqlovchi hujjat bilan birga selfi tushirish orqali.
• Daromadni tasdiqlash: Ish haqi varaqlari yoki ish haqi to'lov tizimlari (payroll API) orqali daromadni tasdiqlovchi hujjatlar talab etiladi.

Kredit reytingini baholash va qarzni tasdiqlash

Kompaniya kredit reytingini baholash uchun avtomatlashtirilgan tizimdan foydalanadi. Bu tizim kredit byurosidan olingan ma'lumotlar va tranzaksiya tahlilini birlashtiradi. Qarz berishda, mijozning oylik daromadining 50% dan ortiq bo'lmagan qarz-daromad nisbati (debt-to-income cap) qo'llaniladi. Bu mijozning moliyaviy barqarorligini ta'minlashga qaratilgan muhim chora hisoblanadi.

Mablag'larni ajratish

Qarz tasdiqlangach, mablag'lar quyidagi usullar orqali mijozga yetkaziladi:

• Instant transfer: Uzcard yoki Humo bank kartalariga tezkor o'tkazmalar.
• Naqd pul: Hamkor banklar yoki MobiCredit ofislarida naqd pul olish imkoniyati.

Qarzni undirish va qayta tiklash

Qarzni qaytarish jarayoni ham avtomatlashtirilgan. To'lovlar odatda to'g'ridan-to'g'ri hisobdan yechish (direct debit) orqali amalga oshiriladi, bunda oylik minimal 7.5% summasi yechib olinadi. Agar mijoz to'lovni kechiktirsa, SMS/elektron pochta orqali eslatmalar yuboriladi. To'lov muddati 30 kundan oshsa, MobiCredit ning maydon agentlari (field agents) qarz oluvchi bilan bog'lanishadi.

Mobil Ilova, Texnologiya va Mijoz Tajribasi

MobiCredit ning muvaffaqiyatining asosiy omili uning ilg'or texnologik yechimlari va mobil ilovasidir. Bu ilova mijozlar uchun qarz olish jarayonini nihoyatda sodda va qulay qiladi.

Mobil Ilova

MobiCredit ilovasi ikkala asosiy mobil platformada – iOS va Android da mavjud bo'lib, foydalanuvchilar tomonidan ijobiy baholangan. iOS platformasida 1 200 dan ortiq reytinglar asosida 4.2 yulduz, Android platformasida esa 3 400 dan ortiq reytinglar asosida 4.1 yulduzga ega. Ilovaning asosiy xususiyatlari:

• Bir teginishda ariza berish: Qisqa va oson ariza shakli.
• Shaxsiy boshqaruv paneli (Dashboard): Qarz holati, to'lovlar jadvali va boshqa muhim ma'lumotlarni ko'rish imkoniyati.
• Qaytarish kalkulyatori: Kelajakdagi to'lovlarni hisoblash uchun qulay vosita.
• Mijozlar bilan onlayn chat: Tezkor savol-javoblar va yordam olish imkoniyati.

Ilova tezligi va qulayligi uchun maqtovga sazovor bo'lsa-da, ba'zida ilovaning ishdan chiqishi va mijozlarga xizmat ko'rsatish markazining javob berish vaqtining uzoqligi kabi shikoyatlar ham mavjud.

Raqamli mavjudlik va qamrov

Kompaniyaning veb-sayti (www.mobicredit.uz) to'liq funksional bo'lib, tez-tez beriladigan savollar (FAQ), qarz kalkulyatori va onlayn ariza berish imkoniyatlarini o'z ichiga oladi. MobiCredit ijtimoiy tarmoqlarda ham faol: Telegramda 12 000 dan ortiq obunachiga va Instagramda 8 500 dan ortiq obunachiga ega, bu esa kompaniyaning raqamli muloqotga e'tibor berishini ko'rsatadi.

Hozirda MobiCredit Toshkent, Samarqand, Buxoro, Namangan kabi yirik shaharlarda faoliyat yuritadi. Kompaniya 2025-yil oxirigacha O'zbekistonning 10 ta mintaqaviy markaziga kengayishni rejalashtirgan. 2025-yilning ikkinchi choragi holatiga ko'ra, taxminan 25 000 faol qarz oluvchiga ega ekanligi aytiladi. Mijozlar bazasining demografik ko'rsatkichlari: 60% erkaklar, 40% ayollar; o'rtacha yosh 28-45 yoshni tashkil etadi.

Mijozlarga xizmat ko'rsatish

MobiCredit mijozlarga xizmat ko'rsatishni bir necha yo'l bilan ta'minlaydi:

• 24/7 chatbot: Ilova orqali doimiy mavjud.
• Call-center: Har kuni 09:00 dan 21:00 gacha faol.
• Elektron pochta: O'rtacha javob berish vaqti 4 soat.

Ba'zi shikoyatlarga qaramay, Samarqanddagi kichik tadbirkor 15 million so'mlik qarz bilan savdosini ikki barobar oshirganligi, shuningdek, frilanser 5 million so'm mikroqarz yordamida uskunalarini yangilaganligi kabi muvaffaqiyat hikoyalari kompaniya xizmatlarining samaradorligini ko'rsatadi.

Regulyator Nazorati, Bozor O'rni va Foydalanuvchilar Uchun Maslahatlar

Har qanday moliyaviy tashkilot singari, MobiCredit ham O'zbekistondagi tegishli regulyator organlar nazorati ostida faoliyat yuritadi. Bu mijozlarning huquqlarini himoya qilish va moliyaviy barqarorlikni ta'minlash uchun muhimdir.

Regulyator maqomi va litsenziyalash

MobiCredit O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan mikroqarz tashkiloti sifatida litsenziyalangan. Uning faoliyati Mikro-moliya nazorati agentligi (ASMFR) tomonidan nazorat qilinadi. Kompaniya "Mikromoliya faoliyati to'g'risida"gi qonun (2024) talablariga rioya qiladi, shuningdek, AML/KYC (pullarni legallashtirishga qarshi kurash/mijozingni bil) talablariga amal qiladi va davriy tashqi auditlardan o'tadi. 2025-yil uchinchi choragi holatiga ko'ra, kompaniyaga nisbatan hech qanday jamoat jarimalari yoki sanksiyalar qo'llanilmagan.

Mijozlarni himoya qilish

MobiCredit mijozlarning huquqlarini himoya qilishga e'tibor qaratadi:

• Shaffof APR oshkor qilish: Yillik foiz stavkalari aniq ko'rsatiladi.
• Muddati oldin to'lash huquqi: Mijozlar jarimasiz qarzni muddatidan oldin qaytarishlari mumkin.
• Maxsus ombudsman kanali: Mijozlarning shikoyatlari va takliflari uchun ajratilgan kanal mavjud.

Bozor o'rni va raqobat

MobiCredit ning O'zbekiston mikroqarz bozoridagi ulushi taxminan 3% ni tashkil etadi (tasdiqlanmagan). Uning asosiy raqobatchilari orasida AloqaBank (ZoomRad mikroqarz), Hamkorbank mobil mikroqarzlar va SQB mobil mikroqarzlar kabi an'anaviy banklarning raqamli mahsulotlari bor.

MobiCredit ning bozorga chiqishdagi asosiy farqi:

• To'liq raqamli jarayon: Ariza berishdan to pul olishgacha bo'lgan barcha bosqichlar onlayn.
• Tezkor tasdiqlash: 15 daqiqadan kam vaqt ichida qarzni tasdiqlash.
• Raqobatbardosh stavkalar va moslashuvchan shartlar: Mijozlarga qulay takliflar.

Kompaniya kelajakda Mobiuz kabi telekommunikatsiya operatorlari bilan hamkorlik qilishni va elektron tijorat platformalari bilan integratsiyani o'rganmoqda. Bu esa uning bozor mavqeini yanada mustahkamlashga xizmat qiladi.

Potensial qarz oluvchilar uchun maslahatlar

MobiCredit xizmatlaridan foydalanishni rejalashtirayotgan O'zbekiston fuqarolari uchun quyidagi amaliy maslahatlar muhim:

• Shart va sharoitlarni diqqat bilan o'rganing: Har qanday qarz olishdan oldin, foiz stavkalari, to'lovlar, muddatlar va jarimalar kabi barcha shartlarni to'liq tushunib oling. Ayniqsa, yillik foiz stavkasi (APR) ga e'tibor bering.
• O'z moliyaviy imkoniyatlaringizni baholang: Faqat qaytara olishingizga ishonchingiz komil bo'lgan miqdorda qarz oling. Qarzni o'z vaqtida qaytarmaslik qo'shimcha jarimalarga va kredit tarixingizga salbiy ta'sirga olib keladi.
• Raqobatchilarni solishtiring: MobiCredit ning takliflarini boshqa banklar va mikroqarz tashkilotlari (masalan, ZoomRad yoki boshqa mobil mikroqarzlar) bilan solishtiring. Bu sizga eng maqbul variantni tanlashga yordam beradi.
• Daromadni tasdiqlashga tayyor bo'ling: Kompaniya daromadni tasdiqlovchi hujjatlarni talab qiladi, shuning uchun ish haqi varaqalari yoki boshqa rasmiy daromad manbalarini oldindan tayyorlab qo'ying.
• Ilova funksiyalaridan to'liq foydalaning: Qarz holatini nazorat qilish, to'lovlarni o'z vaqtida amalga oshirish va kerak bo'lganda mijozlarga xizmat ko'rsatish markazi bilan bog'lanish uchun mobil ilovadan faol foydalaning.
• Shaffoflikni tekshiring: Garchi MobiCredit shaffoflikni ta'kidlasa-da, kompaniya haqidagi ba'zi ma'lumotlar (masalan, ro'yxatga olish raqami, moliyaviy ko'rsatkichlar) ommaga to'liq oshkor etilmagan. Qarz olishdan oldin, barcha rasmiy hujjatlar va shartlarni bevosita kompaniyaning o'zidan so'rab olish tavsiya etiladi.

MobiCredit O'zbekistonda tezkor va qulay raqamli moliyaviy xizmatlarni taqdim etishda salmoqli rol o'ynaydi. Biroq, har qanday moliyaviy mahsulot singari, uning xizmatlaridan foydalanishda ham ehtiyotkorlik va mas'uliyatni unutmaslik lozim.