Kompaniya haqida umumiy maʼlumot va Oʻzbekistondagi faoliyati
“TBC Bank” aksiyadorlik tijorat banki, shuningdek, TBC UZ nomi bilan ham tanilgan, Oʻzbekistonning raqamli bank sohasida innovatsiyalarning yetakchi namunasidir. U 2020-yil 11-aprelda Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy bankining 86-sonli litsenziyasi asosida roʻyxatdan oʻtgan va shu yilning oktyabr oyida toʻliq bank litsenziyasini olganidan soʻng oʻz faoliyatini boshlagan. Bosh ofisi Toshkent shahrining Shota Rustaveli koʻchasida joylashgan TBC UZ, Gruziyaning London fond birjasida roʻyxatga olingan TBC Bank Group PLC guruhining shoʻba korxonasidir.
Kompaniyaning mulkchilik tuzilmasi xalqaro miqyosda mashhur tashkilotlarning ishtirokini oʻz ichiga oladi, jumladan, 2021-yildan beri Yevropa Tiklanish va Taraqqiyot Banki (YTTB) va 2014-yildan beri Xalqaro Moliya Korporatsiyasi (XMK) kabi yirik investorlar TBC UZ ning aksiyadorlari hisoblanadi. Shuningdek, Triple Jump va FMO kabi boshqa institutsional investorlar ham kompaniyaga sarmoya kiritgan. Bu xalqaro hamkorlik TBC UZ ga nafaqat moliyaviy barqarorlikni, balki zamonaviy bank amaliyotlari va ilgʻor texnologiyalardan foydalanish imkoniyatini ham taqdim etadi.
TBC UZ ning biznes modeli toʻliq raqamli boʻlib, mobil ilova va veb-platforma orqali isteʼmolchilar va kichik va oʻrta biznes (KOʻB) mijozlariga bank xizmatlarini koʻrsatadi. Uning asosiy maqsadi Oʻzbekiston bozorida raqamli moliyaviy xizmatlarni kengaytirish, ayniqsa, anʼanaviy bank xizmatlaridan foydalanish imkoniyati cheklangan segmentlarni qamrab olishdir. Bu segmentlar orasida yoshlar boshchiligidagi mikrobizneslar va ayol tadbirkorlar alohida oʻrin tutadi. YTTB tomonidan ajratilgan mablagʻlarning 40% dan ortigʻi aynan ayol tadbirkorlarga yoʻnaltirilgani bu yoʻnalishdagi majburiyatni yaqqol koʻrsatadi.
Kompaniyaning bosh direktori Nika Kurdiani boʻlib, uning rahbariyati ostida TBC UZ turli mamlakatlardan kelgan yetakchi mutaxassislarni birlashtirgan xalqaro jamoa tomonidan boshqariladi. Bu jamoa fintex, bank va texnologiya sohasidagi katta tajribaga ega boʻlib, kompaniyaning Markaziy Osiyo mintaqasida raqamli innovatsiyalar boʻyicha kashshofga aylanishiga yordam beradi. 2020-yil oktyabr oyida ishga tushirilganidan beri TBC UZ mijozlar soni, kredit portfeli va rentabelligini tez surʼatlarda oshirib, Oʻzbekistonning fintex landshaftida muhim oʻrin egalladi.
TBC UZ taklif etayotgan kredit mahsulotlari va shartlari
TBC UZ oʻz mijozlariga keng turdagi raqamli kredit mahsulotlarini taklif etadi, bu esa moliyaviy ehtiyojlarni qondirish uchun qulay va tezkor yechimlarni taqdim etadi. Ushbu mahsulotlar shaxsiy isteʼmol, kichik biznesni rivojlantirish va kundalik xaridlarni osonlashtirishga qaratilgan.
Isteʼmol (shaxsiy) kreditlar
TBC UZ jismoniy shaxslarga yuqori raqamli isteʼmol kreditlarini taklif etadi. Bu kreditlar garovsiz boʻlib, mijozlar 100 million soʻmgacha (taxminan 6500 AQSH dollari) mablagʻ olishlari mumkin. Kredit muddati 36 oygacha boʻlib, yillik foiz stavkasi (APR) 28% dan 49% gacha oraligʻida belgilanadi. Ushbu kreditlar uchun kreditni rasmiylashtirish toʻlovi (origination fee) kredit miqdoriga qarab farq qiladi, ammo aniq foiz stavkalari omma oldida oshkor qilinmagan. Garov talab etilmasligi va tezkor tasdiqlash jarayoni isteʼmol kreditlarini ayniqsa jozibador qiladi.
Kichik va oʻrta biznes (KOʻB) kreditlari
TBC UZ kichik va oʻrta biznes subyektlariga ham raqamli kreditlar beradi. Ushbu qisqa muddatli biznes kreditlari 300 million soʻmgacha (taxminan 23 000 AQSH dollari) boʻlishi mumkin va maksimal 36 oygacha muddatga ajratiladi. KOʻB kreditlari ham garovsiz boʻlib, arizalar bir necha daqiqada koʻrib chiqiladi va tasdiqlanadi. Bu kreditlar TBC Business ilovasi orqali integratsiya qilingan boʻlib, biznes egalariga qulaylik yaratadi. KOʻB kreditlari uchun aniq yillik foiz stavkalari (APR) ommaga oshkor etilmagan boʻlsa-da, ular raqobatbardosh va mijozning risk profiliga moslashtirilgan holda taklif etiladi.
BNPL (Payme Nasiya)
TBC UZ Payme platformasi bilan hamkorlikda "Payme Nasiya" xizmatini taklif etadi. Bu "Hozir ol, keyin toʻla" (Buy Now, Pay Later – BNPL) modelidagi xizmat boʻlib, xaridlarni boʻlib-boʻlib toʻlash imkoniyatini beradi. Nasiya shartlari savdo nuqtalari bilan hamkorlik shartlariga qarab farq qiladi, bu esa isteʼmolchilarga keng doiradagi tovar va xizmatlarni qulay shartlarda sotib olish imkoniyatini yaratadi.
Foiz stavkalari va toʻlovlar
Yuqorida taʼkidlanganidek, isteʼmol kreditlari uchun yillik foiz stavkasi (APR) 28% dan 49% gacha. KOʻB kreditlari uchun foiz stavkalari individual tarzda belgilanadi. TBC UZ turli toʻlovlar tizimini qoʻllaydi:
- Kreditni rasmiylashtirish/ishlov berish toʻlovlari: Kredit miqdorining maʼlum bir foizi sifatida olinadi, ammo aniq miqdorlari oshkor qilinmagan.
- Kechiktirilgan toʻlovlar uchun jarimalar: Har bir kechiktirilgan toʻlov uchun belgilangan jarima undiriladi, ammo bu jarimalarning aniq miqdori eʼlon qilinmagan.
- Muddatidan oldin qaytarish: Mijozlar kreditni muddatidan oldin qaytarishlari mumkin va buning uchun hech qanday qoʻshimcha jarima toʻlovi olinmaydi, bu esa qarz oluvchilar uchun qulaylik yaratadi.
TBC UZ ning isteʼmol va KOʻB kreditlari uchun garov talab qilinmasligi uning asosiy afzalliklaridan biridir. Kompaniya kredit qarorini qabul qilishda anʼanaviy bank maʼlumotlari bilan birga mobil aloqa va tranzaksiya tarixi kabi muqobil maʼlumotlardan foydalanadigan zamonaviy mashinani oʻrganish modellariga tayanadi. Bu yondashuv tezkor va aniq kredit anderraytingni taʼminlaydi, shu bilan birga mijozlar uchun arizani topshirish jarayonini soddalashtiradi.
Arizani topshirish jarayoni, mobil ilova va mijoz tajribasi
TBC UZ oʻzining toʻliq raqamli ekotizimi tufayli mijozlarga moliyaviy xizmatlardan foydalanishda misli koʻrilmagan qulaylik yaratadi. Kredit olish yoki boshqa bank xizmatlaridan foydalanish jarayoni soddalashtirilgan va mijozlarning vaqtini tejashga qaratilgan.
Arizani topshirish kanallari
Mijozlar TBC UZ xizmatlariga quyidagi kanallar orqali murojaat qilishlari mumkin:
- Mobil ilova: iOS (App Store) va Android (Google Play) operatsion tizimlari uchun mavjud boʻlib, bu asosiy kanal hisoblanadi. Ilova orqali kredit arizasi berish, hisob ochish, toʻlovlarni amalga oshirish va kartalarni boshqarish mumkin.
- Veb-portal: www.tbcbank.uz veb-sayti orqali ham baʼzi xizmatlardan foydalanish imkoniyati mavjud.
- Jismoniy xizmat koʻrsatish nuqtalari: Asosiy shaharlarda hamkor kioskalar va agentlar tarmogʻi orqali ayrim operatsiyalarni amalga oshirish mumkin.
Mijozni roʻyxatdan oʻtkazish (KYC)
TBC UZ da mijozni roʻyxatdan oʻtkazish (Know Your Customer – KYC) jarayoni toʻliq masofaviy va raqamli amalga oshiriladi. Bu jarayon bir necha bosqichdan iborat:
- Shaxsni tasdiqlash: Milliy ID kartani skanerlash orqali shaxs tasdiqlanadi.
- Biometrik selfi: Shaxsiy identifikatsiyani taʼminlash uchun biometrik selfi talab etiladi.
- Kommunal toʻlovlar kvitansiyasini yuklash: Manzilni tasdiqlash uchun kommunal toʻlovlar kvitansiyasini yuklash mumkin.
Ushbu jarayon avtomatlashtirilgan AML (pul yuvishga qarshi kurash) va PEP (siyosiy jihatdan muhim shaxslar) tekshiruvlari bilan integratsiyalashtirilgan boʻlib, xavfsizlik va tartibga rioya etishni taʼminlaydi.
Kredit ballash va anderrayting
TBC UZ kredit qarorlarini qabul qilishda ilgʻor texnologiyalardan foydalanadi. Kompaniya anʼanaviy kredit byurosi maʼlumotlari bilan bir qatorda mobil aloqa va tranzaksiya tarixi kabi muqobil maʼlumotlarni birlashtirgan mashinani oʻrganish modellarini qoʻllaydi. Bu esa kredit arizalarini bir necha daqiqada koʻrib chiqish va tezkor qaror qabul qilish imkonini beradi, anʼanaviy banklardagi uzoq kutish vaqtlari qisqaradi.
Mablagʻlarni berish usullari
Kredit tasdiqlanganidan soʻng, mablagʻlarni olishning bir nechta qulay usullari mavjud:
- Ilova ichidagi hisobga lahzali oʻtkazish;
- Bankdan bankka oʻtkazish;
- Hamkor agentlar orqali naqd pul olish;
- Mobil pul tizimlari bilan integratsiyalar.
Yigʻish va qayta tiklash
Toʻlovlarni yigʻish va kechiktirilgan toʻlovlar boʻyicha ishlarni olib borish ham raqamli tarzda amalga oshiriladi. Mijozlarga push-bildirishnomalar va SMS orqali avtomatlashtirilgan eslatmalar yuboriladi. Ilova ichida bir marta bosish orqali toʻlovlarni amalga oshirish imkoniyati mavjud. Shuningdek, naqd pul yigʻish uchun hamkor agentlar tarmogʻidan foydalaniladi. Agar toʻlovlar jiddiy ravishda kechiktirilsa, qonuniy choralar koʻriladi.
Mobil ilova xususiyatlari va mijoz tajribasi
TBC UZ mobil ilovasi 4.7★ (App Store) va 4.6★ (Google Play) oʻrtacha reytingga ega boʻlib, 5 milliondan ortiq yuklab olingan. Ilovaning asosiy xususiyatlari:
- Hisob ochish va boshqarish;
- Raqamli kreditlarga ariza berish;
- Toʻlovlar va pul oʻtkazmalari;
- Debet va kredit kartalarni (Salom Card, Osmon Card) rasmiylashtirish va boshqarish;
- Obuna xizmatlari (Payme Plus).
Mijozlarning fikr-mulohazalari asosan kredit arizalarining tezkorligi va raqamli interfeysning qulayligini yuqori baholaydi. Baʼzida ilovaning ishlashida qisqa muddatli uzilishlar yoki KYC hujjatlarini qayta tekshirishdagi kechikishlar haqida shikoyatlar uchraydi. Mijozlarga xizmat koʻrsatish 24/7 rejimida ilova ichidagi chat orqali, shuningdek, oʻzbek, rus va ingliz tillarida ishlaydigan koll-markaz orqali amalga oshiriladi.
Tartibga solish, bozor oʻrni va raqobatchilar
TBC UZ Oʻzbekiston moliyaviy bozorida ishonchli va tartibga solinadigan muassasa sifatida faoliyat yuritadi, bu esa uning mijozlar uchun xavfsiz va shaffof xizmatlar koʻrsatishga intilishini koʻrsatadi.
Litsenziyalash va nazorat
TBC UZ Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan berilgan toʻliq universal bank litsenziyasi (86-son) asosida ishlaydi. U Oʻzbekiston bank qonunchiligi va pul yuvishga qarshi kurash (AML) qoidalariga muvofiq nazorat qilinadi. Hozirgacha kompaniyaga nisbatan hech qanday jamoatchilikka eʼlon qilingan jarima yoki majburlov choralari qoʻllanilmagan, bu uning faoliyatining qonuniyligi va tartibga rioya etishini tasdiqlaydi.
Mijozlarni himoya qilish
Kompaniya Oʻzbekiston isteʼmolchi moliyasi qoidalariga toʻliq rioya etadi. Bu shaffof narxlar, nizolarni hal qilish mexanizmlari va ilova ichidagi yordam hamda ombudsman orqali shikoyatlarni boshqarishni oʻz ichiga oladi. TBC UZ mijozlarining huquqlarini himoya qilishga va ularga adolatli xizmat koʻrsatishga alohida eʼtibor qaratadi.
Bozor ulushi
TBC UZ Oʻzbekistonning moliya bozorida sezilarli oʻrin egallagan. Xususan, u isteʼmol garovsiz kreditlar bozorining 16.5% ulushiga ega. Chakana depozitlar bozorida 4.1% ulushni tashkil etsa, butun guruhning jami depozitlarining 13% ini chakana depozitlar tashkil etadi. Bu raqamlar TBC UZ ning mijozlar bazasi va moliyaviy xizmatlarga boʻlgan talabni qondirishdagi muvaffaqiyatini koʻrsatadi.
Asosiy raqobatchilar va farqlovchi jihatlar
Oʻzbekiston moliyaviy bozorida TBC UZ ning asosiy raqobatchilari orasida anʼanaviy banklar (Kapital Bank, InfinBank) va rivojlanayotgan fintex kompaniyalar (Click, MyCard) mavjud. Biroq, TBC UZ oʻzining quyidagi jihatlari bilan ajralib turadi:
- Toʻliq raqamli xizmat: Mijozlar xizmatlardan boshidan oxirigacha raqamli tarzda foydalanishi mumkin.
- Tezkor tasdiqlash: Kredit arizalari bir necha daqiqada koʻrib chiqiladi va tasdiqlanadi.
- Garovsiz kreditlar: Garov talab qilmaslik koʻplab mijozlar uchun moliyaviy resurslarga kirishni osonlashtiradi.
Oʻsish va kengayish
TBC UZ faol ravishda oʻz mahsulot qatorini kengaytirmoqda va bozor mavqeini mustahkamlamoqda. 2025-yilning birinchi choragida "Salom Card" debet kartasi (516 000 dona chiqarilgan) va "Osmon Card" kredit kartasi (69 000 dona chiqarilgan) joriy etildi. Shuningdek, kompaniya KOʻB ekotizimini chuqurlashtirish maqsadida BILLZ chakana savdo SaaS kompaniyasining nazorat paketini (2025-yil iyun) va OLX Uzbekistan qoʻshma korxonasini (2025-yil avgust) sotib oldi. Bu investitsiyalar TBC UZ ning nafaqat bank xizmatlari, balki kengroq raqamli ekotizim orqali mijozlariga qiymat yaratishga intilishini koʻrsatadi.
Hamkorliklar
TBC UZ strategik hamkorliklarga katta eʼtibor beradi:
- YTTB: KOʻB va ayollar egalik qiladigan bizneslarni moliyalashtirish uchun 10 million AQSH dollari miqdorida kredit.
- Mastercard: Global toʻlov infratuzilmasi uchun strategik hamkorlik.
- Telekommunikatsiya va kommunal xizmatlar: Muqobil maʼlumot manbalaridan foydalanish uchun integratsiyalar.
Potensial qarz oluvchilar uchun amaliy maslahatlar
Agar siz TBC UZ xizmatlaridan, ayniqsa kredit mahsulotlaridan foydalanishni rejalashtirayotgan boʻlsangiz, bir nechta amaliy maslahatlarga eʼtibor berishingiz muhimdir. Moliyaviy qarorlar qabul qilishda puxta oʻylash va tushunish sizning moliyaviy barqarorligingiz uchun kalit hisoblanadi.
Kredit shartlarini diqqat bilan oʻrganing
Har qanday kreditga ariza berishdan oldin, TBC UZ taklif qilayotgan foiz stavkasi (APR), barcha toʻlovlar (masalan, rasmiylashtirish toʻlovi) va kredit muddati kabi shartlarni diqqat bilan oʻrganib chiqing. Kredit shartnomasida keltirilgan har bir bandni tushunib oling va savollaringiz boʻlsa, mijozlarga xizmat koʻrsatish markaziga murojaat qiling. Unutmang, TBC UZ kreditni muddatidan oldin qaytarish uchun jarima olmaydi, bu esa ortiqcha foiz toʻlovlaridan qochish imkoniyatini beradi.
Toʻlov jadvalini tushunib oling va byudjetingizni rejalashtiring
Kreditni olgandan soʻng, toʻlov jadvalini yaxshilab tushunib oling. Har oy qancha miqdorda toʻlov amalga oshirishingiz kerakligini va toʻlov sanalarini bilish juda muhim. Oʻz byudjetingizni shunday rejalashtiringki, har oy belgilangan sanada kredit toʻlovini oʻz vaqtida amalga oshira olasiz. Bu sizning kredit tarixingizni ijobiy saqlashga yordam beradi va qoʻshimcha jarimalarni oldini oladi. TBC UZ ilovasida toʻlovlar uchun eslatmalar oʻrnatish imkoniyati mavjud, bundan foydalaning.
Mobil ilovadan samarali foydalaning
TBC UZ ning mobil ilovasi kredit olish va boshqarish uchun asosiy vositadir. Ilovadan toʻliq foydalanishni oʻrganing: kredit arizasini qanday toʻldirish, hisobingizni nazorat qilish, toʻlovlarni amalga oshirish va mijozlarga xizmat koʻrsatish bilan bogʻlanish. Ilovaning qulay interfeysi va funksional imkoniyatlari sizga moliyaviy operatsiyalarni oson va tez bajarishda yordam beradi.
Kredit tarixingizni tekshiring
Kreditga ariza berishdan oldin, oʻzingizning kredit tarixingizni tekshirishingiz tavsiya etiladi. Yaxshi kredit tarixi kredit olish imkoniyatingizni oshiradi va sizga qulayroq shartlar taklif etilishiga yordam berishi mumkin. TBC UZ kredit qarorlarini qabul qilishda nafaqat anʼanaviy kredit maʼlumotlaridan, balki mobil foydalanish va tranzaksiya tarixi kabi muqobil maʼlumotlardan ham foydalanadi, shuning uchun bularni ham hisobga oling.
Boshqa moliyaviy imkoniyatlar bilan solishtiring
Moliyaviy xizmatlardan foydalanishda har doim bozorning boshqa takliflari bilan solishtirish foydalidir. TBC UZ takliflarini boshqa banklar va mikroqarz tashkilotlari takliflari bilan solishtirib, oʻzingiz uchun eng maqbul variantni tanlang. Raqamli kreditlar tezkorligi va garovsizligi bilan ajralib tursa-da, har bir shaxsning moliyaviy holati va ehtiyojlari har xil boʻladi.
Masʼuliyatli moliyaviy ehtiyojlar uchun foydalaning
Kredit - bu moliyaviy vosita boʻlib, u toʻgʻri ishlatilganda katta foyda keltirishi mumkin. Faqatgina zarur boʻlgan va qaytarish imkoniyatiga ega boʻlgan miqdordagi kreditni oling. Kreditni masʼuliyatli tarzda, masalan, biznesni rivojlantirish, taʼlim xarajatlari yoki kutilmagan favqulodda vaziyatlar uchun ishlatish tavsiya etiladi. Bu sizning moliyaviy kelajagingizni mustahkamlashga yordam beradi.
TBC UZ ning raqamli yondashuvi, tezkorligi va garovsiz kreditlar taklif qilishi Oʻzbekiston aholisi va bizneslari uchun moliyaviy xizmatlarga kirishni sezilarli darajada osonlashtirdi. Ushbu maslahatlarga rioya qilib, siz TBC UZ taklif qilayotgan imkoniyatlardan maksimal darajada foydalanishingiz mumkin.
